Natuurfotograaf Marc De Schuyter

 

5. Eigen ervaringen

Al vele jaren speelde ik met het idee om een T&S lens aan te schaffen. Hoewel ik al lang een Contax balg bezit met tilt& shift mogelijkheden voor macro’s, is een objectief in het veld toch iets praktischer.

 

Het stond vast dat voor mijn genre fotografie een 24mm wel het meest veelzijdige brandpunt zou zijn. Tot er plots in 2e hands een aanbieding van een 90mm kwam. Hier ben ik dus mee gestart. Dit gaf me de gelegenheid om aldus de nodige ervaring op te doen in het gebruik ervan. Het beviel me heel goed, zodanig zelfs dat ik een half jaar later toehapte op een aanbieding van een 24mm.
Intussen zijn ook de 45 en 17mm er bijgekomen. De motivatie voor de 45mm was dat er tussen 24 en 90mm een groot gat gaapt dat ik vaak niet kon invullen, tenzij dan met de klassieke lenzen.
Wat de 17mm betreft, deze zorgde aanvankelijk voor de grootste twijfel. Zouden hier wel voldoende toepassingen voor te vinden zijn? Bovendien is dit ook geen lens die veelvuldig te vinden is op tweedehandssites. Toch vond ik er uiteindelijk eentje en hapte onmiddellijk toe, zonder spijt tot nu toe.
De kostprijs van deze objectieven noodzaakte mij om deze tweedehands aan te schaffen, wat al een flink pak op het budget scheelt. Bovendien koop je zoiets toch niet zonder een uitgebreide test. De risico’s van tweedehands zijn reëel maar laat je gezond boerenverstand meespreken bij de aankoop.

Nu gebruik ik al een tijdje deze objectieven naast de andere starre lenzen. Ik moet toegeven dat ik mezelf er meer en meer op betrap om naar dat T&S objectief te grijpen i.p.v. een zoom. Een vast brandpunt is arbeidsintensiever in gebruik dan een zoomlens. Je fysieke verplaatsingen op zoek naar het juiste standpunt zullen talrijker zijn. Er is geen autofocus en als je bovendien nog gebruik maakt van de verstellingsmogelijkheden die deze lenzen bieden ben je wel veel langer bezig met je onderwerp. Niet dat dit een negatieve invloed op het resultaat heeft. Feitelijk fotografeer je met de jaren minder kwantiteit maar meer kwaliteit, althans, zo zou het toch moeten zijn.

Hier volgt ten slotte nog een korte opsomming van de verschillende brandpunten en hoe ik ze toepas, aangevuld met wat beeldmateriaal. De reeks brandpunten (bij Canon) gaande van 17, 24, 45 en 90mm hebben op zich al een mooie spreiding. Wat bovendien niet vermeld wordt, is dat je deze ook kan gebruiken met de  TC 1,4x of 2x zonder al te veel in te boeten aan kwaliteitsverlies, zeker bij de 1,4x toch. Ben je beperkt in het kiezen van een standpunt, zoals bijvoorbeeld in een bos, dan is dit een oplossing als je er met de lens op zich niet in slaagt wat je wilt vastleggen.
Natuurlijk gelden verder dezelfde regels wat deze brandpunten betreft als in de klassieke fotografie.

• 
• 
• 
•  

De 17mm TSE biedt op zich al een grote scherptediepte. Zaken die zich zeer dicht bij de lens bevinden willen al eens in de onscherpte liggen. Een tilt van nauwelijks een halve graad geeft soms al de oplossing om alles scherp weer te geven. Hier zal je wel meer de shift gebruiken daar een extreme groothoek onderwerpen meer laat kantelen in het beeld.
Toepassingen voor deze lens vallen zo goed als alleen in de landschapsfotografie (architectuur buiten beschouwing gelaten). Scherpstellen kan tot op 25 cm wat voor dergelijk brandpunt behoorlijk dicht is. De opening van f/4 is ideaal voor de toepassingen waarvoor ze ontworpen is.
Wat vooral opvalt aan dit objectief is de uitspringende voorste lens. Plaats voor schroefdraad is er niet zodat er in principe geen filters kunnen gebruikt worden. Gelukkig bracht Lee, een grote speler op filtergebied, een adapter uit waarmee je toch hun filtersysteem kan gebruiken. Verstellingen tot aan het maximum zijn zonder vignettering niet haalbaar, maar je zal toch zelden tot op het extreme verstellen.
De tilt en shift zijn onafhankelijk van elkaar in elke willekeurige hoek te roteren zodat elke gewenste correctie haalbaar is.
De 17 TSE behoort samen met de 24mm tot de laatste objectieven die Canon op de markt bracht. Ze blinken uit door hun prestaties, scherpte, lenscorrecties, alles is top.

• 
• 
• 
•  

Alles wat van de 17mm kan gezegd worden, geldt ook voor de 24mmTSE. Natuurlijk is een brandpunt van 24mm heel wat minder extreem en meer algemeen inzetbaar. Al op volle opening is deze lens super. De scherpstelling gaat tot 21 cm. Hierdoor kunnen details die zich dicht bij de camera bevinden nog scherp worden afgebeeld met een geweldige detaillering. Als ik slechts één T&S objectief kan meenemen zou mijn keuze resoluut op de 24mm vallen. Zowel voor klassieke landschappen als het uitlichten van voorgronddetails met behoud van achtergrond, in vb. plantenfotografie is dit objectief een uitstekende keuze.
Een opening van f/2.8 had ik liever gezien maar de huidige f/3.5 is slechts twee derde stop donkerder.
Filters met een diameter van 82mm zijn mogelijk en deze passen in de trend van Canon die de filterdiameter optrekt van 77 naar 82mm in hun recente objectieven. Mijn persoonlijke mening is dat dit een van Canon’s scherpste lenzen is.

• 
• 
• 
•  

Wat de 45mm betreft moet ik toegeven dat deze het minst op de camera komt. Vergelijk het een beetje met de standaard brandpunt van 50mm. De toepassingen zijn er wel maar ze doen zich veel minder voor dan bij andere brandpunten. (groothoekfotograaf, zie artikel over fotograferen met een supergroothoek). Dit objectief komt het meest overeen met ons gezichtsveld. Nog meer dan bij de 24mm, zij het dan met een nauwer zicht, kan je een detail uitlichten. Ook macro is haalbaar, kan je niet dicht genoeg op je onderwerp, neem dan een tussenring.
Waar deze lens zich vooral goed voor leent is in het creëren van panorama’s. Het verkregen beeld komt ongeveer overeen met een gezichtsveld van een 24mm, een zeer sterk brandpunt in de natuur-en landschapsfotografie. Getuige deze voorbeeldjes:

• 
• 
• 
•  

Een van de voornaamste redenen van aanschaf is toch wel de grote leemte tussen de 24 en de 90mm. Het is ook het objectief waarbij de scherpteverstellingen het meest duidelijk zijn t.o.v. de andere 3. Deze lens is al een stukje ouder en is qua prestaties toch iets minder in vergelijking met de andere. Vooral kleurrandjes (CA) durven zich al eens voordoen, wel te corrigeren in nabewerking natuurlijk. Toch is dit zeker geen slechte lens.
Zoals al eerder aangehaald, zijn de tilt en shift correcties niet onafhankelijk van elkaar in te stellen. Persoonlijk is dat voor mij niet zo’n nadeel, een stand van 90° t.o.v. elkaar werkt prettig. Filters met een diameter van 72mm kan je toepassen op dit objectief.
De lichtsterkte van f/2.8 geeft een prettig helder zoekerbeeld.

• 
• 
• 
•  

Last but not least de 90mm.

Deze lens is werkelijk een verborgen juweeltje in de lenscollectie van Canon. Superscherp, zo goed als geen vignettering, chromatische aberratie is sterk onder controle evenals vervorming en lensflare. Deze T&S is zeer compact en zowel inzetbaar voor landschap als voor macro. Scherpstellen tot op 0,5m  instelafstand biedt al heel wat mogelijkheden, gecombineerd met zowel tussenringen alsook TC 1,4 en 2x opent dit de deur naar heel wat meer toepassingen.
Tegenwoordig moet ik bij een macrobeeld de keuze maken tussen de 180mm macro en de 90mm. Kan er gebruik gemaakt worden van de verstellingen van dit objectief, dan komt deze meestal op de camera. Deze voorbeeldjes hieronder ter illustratie.

• 
• 
• 
•  

Enkel voor de mooie onscherpe achtergronden is de 180mm nog steeds de onbetwiste koning. Meer hierover in een geplande reeks artikels over macrofotografie.
Een 90mm als landschapslens geeft een totaal andere weergave dan een groothoek. Veel fotografen geven de voorkeur aan het gebruik van een licht teleobjectief voor landschapsfotografie. Ideaal voor die compressie van een telelens zonder de vlakheid en beperkte scherptediepte van een groter teleobjectief. Voorbeelden hiervan zijn een berglandschap of een coulisselandschap. Hier schept het brandpunt van 90mm net diepte, trekt de lijnen, hagen in het laatste samen en doet de bergen op de achtergrond niet verschrompelen tot kleine molshoopjes, wat je bij een groothoek als eens voorhebt.
We staven dit met een drietal landschapsfoto’s met 90mm in panoramavorm.

• 
• 
• 
•  

Is hiermee alles gezegd over tilt en shift lenzen? Verre van! Het meeste strijk je nog altijd op uit de praktijk. Oefening baart kunst is ook hier van toepassing. De leercurve hoe je met deze objectieven omgaat krijg je onder de knie door het daadwerkelijk toe te passen.

Aan het eind van deze reeks artikelen mag ik hopen voor inspiratie te hebben gezorgd in deze materie.
Vergeet vooral niet even de theorie door te nemen. Je leest het in deeltje vier.